Dubbelgroen: Tuintaal

Ik ben dol op de tuintaal. Soms taal ik er niet naar.
Als ik een gedicht moet schrijven over tuinieren dan kan ik het niet laten om tuintaal te gebruiken. Ze klinkt zo romantisch ouderwets en tijdloos. Sommige woorden onder hen gaan zomaar een eigen leven leiden.
De winterbeurt mag je niet meer noemen. Op één of andere manier ligt dat op het ogenblik te gevoelig. Van winterbeurt naar de tuin winterklaar maken, is ook al weer not done. In Amsterdam is het gewoon. Kan je mijn tuintje opknappen!
Ons meest vakbekwame hovenier bemoeit zich soms met mijn schrijfsels. Hij vindt opbosser een top tien hit. Als wij samen gaan snoeien is hij de opbosser. Hij knoopt alle takken in een bosje en drapeert deze in het busje.

Opbosser
Gesnoeid en geschoren
Liggen ze verspreid
In de tuin
Mijn meester zaagt
en ik graai
het overbodige
Lange takken onder en boven
gedoornde en afvallige
erin gefrommeld
Geknoopt stro-touwtje
verpakt de takken
tot een bos

Het kan ook gebeuren dat tuinwoorden in de politiek terug te vinden zijn. Denk aan snoeien. Ze kunnen niks met twijgen. Dat blijft gewoon tuintaal. Is nog steeds een éénjarig lot.

Ontkieming is mijn favoriete woord. Een zaadje gaat openbarsten en zie daar de eerste kiemblaadjes. Maar de knoppen van takken gaan ook ontkiemen tot prille blaadjes.

Sinds enkele jaren is er een woelvork. We kennen de spitvork met vier platte tanden. Maar deze woelvork heeft twee houten stelen met gebogen ijzeren tanden. Je kan kiezen uit drie tot wel vijf tanden. Hiermee maak je de grond los zonder dat je het evenwicht verstoort van de grond. Een heel moeilijk verhaal. Iets met aerobe en anaerobe bacteriën. Lees vooral het boek van Phil Nauta ‘Bodem in Balans’. Je moet je er wel door heen spitten.

Een twijfelgeval is de bats of een schep. Wie praat er nog over een bats? Je kan er niks mee. Met een schep kan je scheppend vooruit. Kent u al de shark-schep of een shark-spade? Deze heeft aan het uiteinde scherpe tanden. Is echt een oer ding.

Schepslag
Al stekend en scheppend
raak ik vele grondsoorten
vermeng ze
tot een plantklare pap
Als mijn grondsporen
verdrogen
laat ik bloesem
herleven

Heel veel mensen noemen een hak een schoffel. Een hak is een vast gereedschap voor de moestuinder en de schoffel voor de hovenier. Volgens de officiële leer hak je vooruit en schoffel je achterwaarts. Maar een ruitschoffel gaat gewoon heen en weer. Is aan beide zijden scherp. Ga toch schoffelen! Dit krijg ik vaak te horen als ik met mijn maten aan het tuinpreken ben.

Wieden staat op zich. Het ongewenste kruid met de handjes eruit halen. En wat denk je van een strooisel laag? Wat ben je toch verstrooid.

Takken rillen, is takken op een hoop leggen als afbakening. Dit doen we de laatste jaren meer in grote achtertuinen. Een schuilplaats bieden voor egeltjes en insecten.

Nadat Henk, nog steeds onze vakbekwame hovenier, en ik een winterbeurt achter de rug hebben, drinken we onze vrijdagse borrel bij Viola.
Zij is onze tuinmoeder van de winkel. Bij het openen van de winkeldeur schreeuwt ze: “Doe die vieze laarzen uit! Ik heb net de vloer gedweild.” Als twee brave jongetjes doen wij onze laarzen uit en zetten deze onder het zadenrek. We wassen onze grondhanden en warempel er staat bier klaar met borrelnootjes. Viola heeft niks met tuin taal. Als onze winkel gaat sluiten, hang ze aan de deur het bordje.

BEN EFFE SPITTEN
De spitter
Zwoegt achterwaarts
Keert grond
Staat rechtop en voelt
wervels kraken
Buigt voorover
Slingert tussen struiken
Overjarige bollen
Verstoren zijn ritme
Als hij is uitgespit
dwarrelt een blaadje
op de zwarte aarde
die nog na dampt