De dahlia’s in de tuin van Nynke-Rixt Jukema hebben allemaal een geschiedenis. De paarse waterlelie-dahlia met witte rand komt uit haar ouderlijke tuin en heet daarom ook Dahlia ‘Beppe Jukema’. De rode pompondahlia is al meer dan vijftig jaar in de familie. Niemand weet meer waar ze vandaan komt, waardoor ze nu ‘Oude Rode’ wordt genoemd. En er staan ook veel adoptiedahlia’s. Dat zijn de planten die Nynke-Rixt kreeg van vrienden en kennissen die het zelf te veel werk vonden om na elke zomer de dahlia’s opnieuw uit de grond te halen.
Bij het zoeken naar een huis had architecte Nynke-Rixt Jukema één grote wens: een tuin erbij, met een groot grasveld. Dat vond ze in het Friese Mantgum. De natuurlijke begrenzing van een sloot en een uitzicht op een rijksmonument met een historische fruitboomgaard waren de spreekwoordelijke kers op de taart.
Het tuinontwerp is eenvoudig gehouden. De tuin hoefde niet keurig netjes te zijn, wel wilde Nynke-Rixt héél graag zaaien en oogsten, zowel bloemen als groenten. De zomer begint voor haar al in het voorjaar. Dahliaknollen kunnen dan de grond in en er kan worden gezaaid voor een goede oogst. Het grote grasveld loopt vanaf de veranda tot achter in de tuin. Daar is een afscheiding van gaas over de hele breedte. Een groot deel van het grasveld daarachter is voor de kippen. Hier hebben ze ruimte om te scharrelen en kunnen er elke dag eieren worden geraapt.
Cadeautje uit de tuin: een bos dahlia’s of een mandje fruit
Naast de uitbouw, dicht bij de keuken, is een moestuin aangelegd. Die bestaat uit een rechthoek van vier lange houten bakken van 1 bij 3 meter. De bakken zijn elk verdeeld in vakken van 25 bij 25 cm. In elk vak staat een ander gewas. Van grotere planten als sla, boerenkool of courgette staat er één plant per vak, van kleinere planten meer. Zo staan er van snijbiet vier planten in een vak en van radijs wel zestien. Met name in de zomer is de oogst meer dan voldoende voor twee personen. Aangevuld met vers fruit als frambozen, kruisbessen, peren, appels en branmen van de bomen en struiken – oude en nieuwe aanplant – die verspreid over de tuin staan. Kortom, zo veel heerlijkheden dat als Nynke-Rixt een cadeautje nodig heeft, ze simpelweg de tuin in gaat om een mand met fruiten of eieren te vullen of een bos dahlia’s te plukken.
Alle dahliasoorten zijn goede plukbloemen
Alle dahliasoorten zijn goede plukbloemen. Hoe meer je plukt, hoe rijker de bloei. De baldahlia lijkt op de pompondahlia, alleen zijn de bloemblaadjes bij de laatste opgerold tot een trechtertje. Het voordeel van beide soorten is dat ze minder te lijden hebben van de regen dan grootbloemige dahlia’s. Cactus- en semi-cactus-dahlia’s hebben ronde, spinvormige bloemen. De hoogte en de grootte van de bloem is afhankelijk van de soort en varieert tussen de 40 en 150 cm hoog en 10 tot 30 cm groot.
Dahlia’s planten
Dahlia’s kun je zowel in potten als in de vollegrond planten. Plant ze in april in voedzame grond, waar ze veel licht krijgen. Meng door de aarde van het plantgat wat organische mest. Wanneer de plant ongeveer 30 cm hoog is, knip je de toppen er af. De plant zal meer vertakken en daardoor meer bloemen geven.
Dahlia’s in de winter
Om een dahlia te laten overwinteren haal je de knol vóór de vorst uit de grond. Laat er circa 15 cm stengel aan zitten. Rol de knollen in een oude krant of bewaar ze in turfmolm op een koele, donkere, droge plek. Vermeerder ze door de knollen in de lente te delen.
Ook slakken houden van dahlia’s
Slakken zijn dol op de jonge scheuten van de dahlia. Een dier- en milieuvriendelijke manier om ze te vangen is om na het wieden een hoop onkruid te laten liggen. Slakken verstoppen zich namelijk graag op donkere, vochtige plaatsen. Heel wat slakken zullen onder de hoop gaan zitten zodra het donker wordt. Ze kunnen dan makkelijk worden gevangen en op een andere plaats uitgezet.
Pluktips voor dahlia’s en andere bloemen
Uit elke tuin kan wel een boeket worden geplukt zonder dat dit al te veel opvalt. Vaak moet er toch gesnoeid worden en dat levert al een aardige bijdrage op voor de vaas. Als je een keer per week alle dode bloemen uit de planten knipt, bloeien ze langer en komen er steeds meer bloemen aan.
• De beste tijd om bloemen te plukken is ’s morgens vroeg en aan het einde van de dag.
• Kies bloemen uit die nog niet te ver open zijn. Alleen rozen, zinnia’s en zomerbollen komen vaak in de vaas niet meer uit de knop, dus knip hier wel de open bloemen met stengel van.
• Knip de stelen niet te kort, want als je het boeket geschikt hebt, gaat er vaak nog een stuk vanaf.
• Gebruik een goed scherpe snoeischaar. De stengel krijgt dan een gave wond en neemt, na de pluk, genoeg water op.
• Verwijder al het onderste blad, anders gaat dat rotten in het water.
• Zet de bloemen na het plukken direct in een emmer lauw water met snijbloemenvoedsel.
• Laat ze twee uur op een koele plek staan zodat ze zich kunnen volzuigen met water.
• Na het schikken opnieuw de stengels schuin afsnijden.
• Zet de vaas niet op een te warme plaats of in de volle zon.
• Verschoon het water als dat nodig is.
Beste adressen
• Dahlia’s: geerlings-dahlia.nl
• Fruitbomen: douwedokter.nl
• Zaden: cruydthoeck.nl
• Kruiden: dekruidhof.nl
• Groenten: beteretuin.nl
Fotografie en tekst: Maayke de Ridder
Het beste voor binnen & buiten Bestel de nieuwste Home & Garden Word abonnee
